گزارشی درباره فرهنگستان ایران

[برای] بنیاد شاهنشاهی فرهنگستانهای ایران

از متن کتاب:
زبان فارسی که زبان ملی، رسمی و ادبی ایران است از شاخه ایرانی، زبانهای هندواروپائی یا هندو آریائی است، و این شاخه زبانهای بسیاری را که همه با یکدیگر خویشاوند هستند در برمی گیرد و بر پهنه بسیار گسترده ای از خاورزمین چون ایران، افغانستان، جنوب شرقی آسیای مرکزی، شوروی و بخشهایی از پاکستان و هند و چین و ترکیه و عراق و سوریه و قفقاز و گرجستان و ارمنستان و آذربایجان شوروی پراکنده است.
زبان فارسی از کهن ترین زبانهای نوشتاری جهان است، و ادبیاتی که به این زبان نوشته شده در کشورهایی که در دوره های مختلف تاریخی بخشی از شاهنشاهی ایران را تشکیل میداده اند رواج دارد و از اهمیتی ویژه برخوردار است، و از این رو، گاهی نقش زبان فارسی را در خاورمیانه همانند نقش زبان فرانسه در اروپای سده هفدهم - نوزدهم دانسته اند.
بررسی نوشته هایی که از این زبان در زمانی بیش از دو هزار و پانصد سال باقی مانده است، نشان می دهد که با آنکه دگرگونیهای بسیار در آن رخ داده اما در همه حال ماهیت آن یکسان باقی مانده است چنانکه برای هیچ پژوهنده ای دشوار نیست که دریابد با یک زبان در مرحله های گوناگون فرگشت (تحول) سرو کار دارد.
در فرگشت زبان فارسی سه دوره از همه نمایان تر است: دوره کهن، دوره میانه و دوره نو. از نظر آوایی و دستور درجه فرگشت از فارسی باستان به فارسی میانه بسیار زیاد است و حال آنکه از فارسی میانه به فارسی نو اندک می باشد...